Buhari, Camiu’s-Sahih adlı eserine “Ameller niyetlere göredir” (B000001) hadisi ile başlamaktadır. Kitabın başında bulunan bu hadis, okuyucuya, “ne yaptığın önemli, ama neden yaptığın daha önemli” hatırlatmasını yapmaktadır.
Lazımı gayrı mufarık yani ayrılması mümkün olayan unsurlar olarak görülen eylemlere namaz ve abdest ilişkisi örnek olarak verilebilir. Her ikisi de ibadet olan bu eylemlerde, niyet belirleyici unsurdur. Ebu Hureyre’nin rivayet ettiğine göre Hz. Peygamber (sav) şöyle buyurmuştur: “Abdestsiz namaz olmaz. Allah’ın adını anmayan kişinin de abdesti olmaz.” (D00 00101) Rebia İbn Ebi Abdurrahman, hadiste geçen “Allah’ın adını anmayan kişi” ifadesini izah ederken, ‘gusül veya abdest için niyet etmeyen’ (D000102) şeklinde açıklama yapmaktadır.
Fıkhi açıdan mefhumu muhalifi yani niyet etmeyenin ya da besmele çekmeyenin abdestinin olmayacağı şeklinde anlaşılmaması gereken bu ilişkilendirme, Hz. Peygamber’in gösterdiği şekilde abdest alarak, ‘gönlünden hiçbir şey geçirmeksizin iki rekat namaz kılan kimsenin geçmiş günahlarının Allah tarafından bağışlanacağı’ (D000106in) müjdelenmektedir. Söz konusu rivayetler, mümin zihinleri, içerisinde sayıların da olduğu eylemlerle eğiten, yönlendiren, namazda gönle hakim olmak gibi hedef belirleyen, dolayısıyla bilinç inşa eden bir metin olarak görülmektedir.
Namaza hazırlık için niyetlenerek Allah’ın adıyla sünnet üzere alınan bir abdest ile, gönlü, zihni ve tüm azaları kontrol edebilen bir bilinç ile kılınan namaz, kişiye kulluğun zevkini tattıracaktır. Namazda yakalanan bu huşu, Tevvab olan rabbimizin geçmiş günahları affetmesine vesile olacaktır. Rehin olduğu günah yükünden kurtulan insan, tertemiz yeni bir sayfa ile hayata devam edecektir.